woensdag 25 november 2009
vanmorgen een verschrikkelijk bericht: vier vissers zijn verdronken! Hun kleine boot is omgeslagen door een vier meter hoge golf, en natuurlijk kunnen ze niet zwemmen, hebben geen reddingsvesten aan. Triest! De vis wordt duur betaald, zei Ma. Vanavond eten we slibtong, gekocht bij de visboer die hier een winkeltje heeft op het terrein, en die vis wordt gegrild door de restauranthouder. Die vis kost hier €4,50 per kilogram, volgens mij niet duur betaald. Een Marokkaanse salade en friet erbij, wijn van ons eigen huis, wie doet je wat! We hebben afgesproken met een Duits stel uit Cuxhafen, Margot en Claus.
Zo langzamerhand loopt de camping vol met overwinteraars. En dat trekt allerlei handelaren en handwerkslieden aan, bv. een tentenmaker die het druk heeft met de verkoop van matten, maar ook complete (kook)tentjes maakt, want koken doen de overwinteraars niet in de camper. Ook de verkoop van zonnepanelen loopt hier goed. Het schijnt dat de Marokkaanse regering subsidie op die dingen geeft. En satellietantennes lopen ook gesmeerd, gezien het grote aantal enorme schotels die bij de campers staan. Caravans zijn hier zwaar in de minderheid, nog geen 10%.
Vanmiddag ben ik op de fiets, Betsy naar het zwembad, het dal in gefietst. Eigenlijk meer een weg voor de ATB, maar de goede oude Gazelle doet het ook. Wel heerlijk rustig fietsen; ik kwam alleen een brommer tegen. Het schijnt dat aan het eind van het dal een vakantiedorp zal worden gebouwd, de waterleiding en riolering wordt al gelegd. Het gaat hier al net als in Spanje: veel bouwen en niets verkopen.
Het was gezellig met Claus en Margot, maar de restaurateur heeft geen notie van gezelligheid. Hij heeft alles keurig gedekt, rode tafelkleedjes, kaarsje erbij, maar wel grote Tl-buizen aan het plafond. Toen we hem daar voorzichtig op attent maakten, was hij het helemaal niet met ons eens; licht hoort erbij, punt uit! Hij had de zes tongetjes, die we bij de visboer hadden gekocht, heerlijk gebakken. Maar de volgende keer bak ik ze zelf, met minder olie.

zondag 22 november 2009
Vandaag met Margot, een Nederlandse kennis waar we af en toe een borrel mee drinken, naar de Marjane geweest. De Marjane is een grote supermarkt voor de buitenlanders en de rijke Marokkanen. In Tanger zijn we ook al in zo’n supermarkt geweest. Het is zo ongeveer de enige plek waar je alcoholische dranken kunt kopen. Voor de Marokkanen is er een speciale kassa, zij moeten zich legitimeren en beloven dat zij de drank kopen voor ongelovigen. En de gij geleufd dat! Op weg er naar toe, hebben we een nieuwe camping , nog gedeeltelijk in aanbouw, bezocht. Is van de zelfde eigenaar als deze, Atlantic Parc. Die nieuwe ligt pal aan zee op een rotsplateau, wordt vast wel leuk, maar is nu nog erg kaal. Op de terugweg hebben we ook nog even een blik geworpen, er lag anders troep genoeg, op de camping in de stad Agadir. Waardeloos, vies ding. Dat mensen daar willen staan!
Vrijdagavond hebben we gegeten in een klein restaurantje net buiten de poort. Het wordt gerund door twee oudere Franse dames die hier op de camping een vaste plaats hebben. Geheel ingericht met tuintje, echt gezellig; geen tuinkabouters! Voor een goede €6,- hadden we een menuutje: een omelet, gebakken in een schaaltje met wat groente, vis met frites, zulke lekkere frites hadden we nog niet gehad, en als toetje appelbeignets, ook lekker! De wijn hadden we zelf meegebracht, want die hebben ze niet. Vandaag bij de Marjane een gegrild kippetje meegenomen en die zijn lekker….!
Het is nu 17.16 uur, ned tijd, gauw weer naar buiten om van de zon te genieten, in de blote bast! We hebben nog nooit zo’n lange periode zo’n prachtig weer gehad, heerlijk. We gaan hier voorlopig nog niet weg. O ja, gisteren naar het zwembad geweest, naast de camping, hoort erbij. Ze hebben een aantal glijbanen, hele hoge, maar ook een soort carrousel. Je glijdt door een glijbaan, helemaal gesloten, en komt dan in een soort soepkom. Door je vaart glijd je een aantal keren rond voordat je door een gat in een waterbak valt. Spannend!

Maandag 16 nov. 09 Het is nu 14.20 uur, buiten 33 gr en in de camper 37 gr. Toch is het goed te verdragen die hitte, want het is ontzettend droog; je hebt de hele dag dorst! Vanmorgen om 8 uur was het al 24 gr., dat belooft een hete dag te worden. Om 11 uur gaan we naar het zwembad; ik snap niet hoe dat water zou koud kan zijn! Maar een kwartier kan ik het wel uithouden, maar Bets komt er helemaal niet meer uit. Die geniet echt. Op de camping hebben allerlei figuren hun zaakjes: zo is er de coiffeur (dames 100Dh, heren de helft), daarnaast zit de satelliet man, hier verkopen ze hele grote schotels. Moet nog eens achter komen waarom ze hier overal van die grote dingen hebben staan, die van ons, doorsnede 85 cm, geeft prima beeld, alleen de regionalen kan ik niet krijgen, maar daar kijken we zo wie zo weinig naar. Bovendien is het veel te lekker weer om binnen te zitten. Gisteravond tot 11 uur buiten gezeten. Naast de satelliet man zit de tentenmaker; hij maakt complete voortenten, luifels enz. Ook verkoopt hij matten om voor de camper te leggen, 25Dh m2. Iedereen heeft hier van die plastic matten liggen, wij nog niet. Doen we misschien nog wel, maar dan hebben we weer meer mee te slepen; wij blijven hier geen maanden! De echte overwinteraars slepen wat mee, b.v.: een grote camper met aanhanger. Op de plaats aangekomen, rolt daar een klein autootje uit of tenminste een motor of scooter. Verder wordt de luifel uitgebreid met allerlei zijflappen, worden windschermen om de plek gezet en vaak nog een extra tent. Tenminste 3 dagen noeste arbeid, maar je moet toch wat te doen hebben! De scooter, vroeger door mijn pedagogiekleraar meneer Bol “raceplee” genoemd, wordt ook echt gebruikt om naar de plee te racen. Verder hebben we nog 2 kiosken, waar zelfs Nederlandse boeken te koop zijn, 2ehands. Maar voornamelijk franse literatuur. En dan is er nog de tajine verkoper; deze man, traditioneel gekleed, zit de hele dag voor zijn handeltje en verkoopt niets. Nee, dan heeft Hamid, de kunstschilder meer werk. Je komt zijn kunstwerken in heel Marokko tegen, op de campers en caravans. Trouwens, hier zijn maar een paar caravans, eigenlijk alleen maar campers en enkele terreinvoertuigen met daktenten, maar die blijven maar een paar dagen. Woensdag 18 nov. 09 Gisteren toch maar een mat gekocht; dus als je nu op visite komt, hebben we de loper uitgelegd! Verder gebeurt er weinig op zo’n overwintercamping. Dinsdag werden plotseling een boel mensen actief; keurig gekleed ging men de poort uit: marktdag! Wij hebben onderweg genoeg markten gezien en hebben ook niets nodig. Onze dagelijkse behoeften kopen we om de hoek bij een klein winkeltje waar ik ’s morgens brood haal. 2 stokbroden voor 2,5Dh, nog geen kwartje. Wij zijn nu gewoon lui, slenteren wat rond, zwemmen wat en lezen veel. Wel zijn we alweer begonnen met de voorbereidingen van het vervolg van onze Marokko reis. Via Marrakesh gaan we naar de watervallen, de cederbossen naar Fez. Maar dan zitten we alweer een stuk noordelijker, dus daar wachten we nog el even mee.

woensdag 11 november 2009
Tamtattouchte( 37 km achter de Thodra kloof.)
Dinsdag 10 nov. Overnacht in Goulmima. In dit stadje is een Ksar(dorp) dat op de Unesco lijst staat. We hebben geen zin om door de nauwe steegjes te lopen o.l.v. een gids, we hebben onderhand al heel wat van deze dorpjes gehad. Dus lekker luieren op de camping en internetten. Een prima onbeveiligd netwerk waar we mooi op meeliften. Internetten is geen enkel probleem in Marokko; in alle dorpen zijn cybercafe’s of er is wel een onbeveiligd netwerk, al of niet met de extra antenne, te ontvangen. Mooi makkelijk!
woensdag 11 november 2009,
Al weer redelijk op tijd op pad. De route loopt nog steeds over een hoogvlakte van rond de 1000m. Onderweg bijna geen bewoning, alleen nomaden met hun kuddes, meestal geiten, maar ook zien we dromedarissen. Een pracht gezicht die beesten zo vrij te zien rondlopen. De nomaden wonen in grote tenten waar meestal wel een waterput bij is. In TINERHIR slaan we rechtsaf, het bord is niet meer te lezen, beklad! Waarom? Een slechte weg voert naar de Thodra kloof in de Hoge Atlas. Onderweg prachtige uitzichten over het dal, prachtig groen, maar alleen onderin het dal. Voor de ingang van de eigenlijke gorges, eerst een kaartje kopen, 5Dh. We vragen of we wel verder kunnen, want de weg is zo slecht. No problem! De weg is weer wat opgelapt, maar in de winter zijn grote stukken weg weggeslagen door het geweld van de rivier. Nu kun je met droge voeten de overkant halen! Op het nauwste gedeelte gaan de rotswanden zo’n 300m steil omhoog, prachtige rode kleuren. Van de voorspelde toeristenrommel geen sprake. We kunnen midden in de kloof parkeren, komt geen auto aan. Mooie plek om een boterham te eten. Op een hoogte van 1700m, verder maar weer. In Tamtatouchte naar camping Baddou, veel campings hier, geen enkele camper o.i.d. te zien. Tijdens een wandeling in het dorp zien we vrouwen bezig met de maïsoogst, alles met de hand. Vrouwen halen water bij de put, de watertank gaat op de rug. Geen kerel te zien! Door Bets charmes ontdooien de dames en wordt flink gelachen om het gepraat met handen en voeten. Op de terugweg worden we vergezeld door een viertal meisjes, die voordat ze thuis zijn, het liedje 1,2,3,4, hoedje van papier kunnen zingen! Leuke wichter! Als ze vragen om een dirham, vragen wij ook om een dirham, niets voor niets. Dan wordt gelachen en niets meer gevraagd! Prima camping, keurig sanitair en heet water, dus nu maar een keer niet douchen in de camper, scheelt weer schoonmaken.
Even wat data: we zijn sinds 9 oktober in Marokko, dus iets meer dan een maand. Hebben nu in totaal 6780km gereden, vanaf Rolde. Aan campingkosten in Marokko hebben we €170,00 uitgegeven. Aan uit eten gaan hetzelfde, en de Hymer Rubber Tramp lust gemiddeld 1L op 9 km. De prijs van 1 liter diesel is €0,66.
Donderdag 12 nov. 09
De camping eigenaar heeft nog even een foto van onze reisgids (Mit dem Womobil nach Marokko) gemaakt, want daar stond zijn adres in. Zijn zoontje of broertje?, hebben we een fooitje gegeven, want dat is een echt aanpakkertje. We rijden nu terug naar de hoofdweg en komen weer door de Thodra kloof, heen en terug dus! En mooi!!! Niet te filmen!! Kom je van de andere kant, ziet het er toch weer heel anders uit. Onze voor- en achterkant verschillen toch ook! Maar wat is het hier ongelooflijk mooi, ruig. Na een goede, niet erg opwindende, zeg maar saaie, 50 km duiken, liever gezegd, klimmen we de Dadeskkloof in. Deze twee kloven zijn echte highlights van Marokko, die moet je gezien hebben, anders…… Na een 20 km komen we aan een steile klim, echte hairpins, maar een goede weg, dus niet zo moeilijk. Boven aangekomen drinken we een sapje op een terras met uitkijk over de kloof. De eigenlijke engte ligt nog een paar km verder, lijkt veel op de Thodrakloof. Maar het mooiste komt nog! 37 km verder ligt een klein plaatsje, een nest, nix an, maar de weg er naar toe!! Grandioos, ongelooflijk, niet te filmen-fotograferen-beschrijven! Wat een landschap: het riviertje heeft zich zo diep in het landschap geslepen, prachtig. Maar ook alle aardlagen, van dieprood tot pikzwart met alle nuances er tussen. En dan die verschillende structuren: meestal heel “brekhaftig”, dan weer als lange vingers, als schilvers! Geweldig. Bets raakt er helemaal van ondersteboven; om de vijf minuten moet ik de veiligheidsgordel loskoppelen, de armleuning omhoog, fototoestel grijpen, deur openen en naar buiten springen, wel eerst de handrem erop! Maar het is niet te filmen!! Helpt niet, het moet! Onderin die diepe dalen liggen kleine, ontzettend keurige akkertjes, die via een ingenieus systeem worden bevloeid en er wordt hard gewerkt, veel door vrouwen maar ook door mannen. Veel mannen werken in de stad en komen ’s avonds met allerlei busjes naar de dorpen. Als we weer even op een parkeerplaats staan te genieten, komt uit het niets Mohammed, een herdersjongen te voorschijn. Hij spreekt vloeiend Frans en vertelt dat hij in de bergen woont. Hij vraagt niets, dus krijgt hij een glas jus en wat snoep. Op zijn teenslippertjes daalt hij even later de berg weer af. In de avondzon rijden we de laatste kilometers door het dal van de Kashba’s. Dat etiket dekt de lading al lang niet meer; de meeste kashba’s zijn verwaarloosd of zijn niet meer te zien door de lelijke betonkolossen die de Marokkanen die “het gemaakt” hebben in Europa, daar hebben laten bouwen. “Alles goed?”,klinkt het in goed Nederlands. Naast ons staan twee Marokkaanse jongemannen, in een mooie Mercedes. Even een praatje en vrolijk zwaaiend rijden ze verder. Wij vinden een plek voor de nacht op een enorm Hotel- en Campingcomplex. En ruimte? Wij zijn de enige gasten op de camping. Prachtig sanitair, wasplaats voor camper, zwembad enz. en dat voor 60Dh. Voor we een heerlijke warme douche nemen, genieten we eerst van een prachtige zonsondergang; het was weer een dag om in te lijsten!
vrijdag 13 november 2009
Het is een lange reisdag geworden: 300km! Eigenlijk veel te veel maar de plaatsjes onderweg waren niet bijzonder interessant; in Ouarzazate hebben we de camping bekeken, niets te doen, het stadje netjes maar verder weinig te bieden. Net voor dit stadje ligt een villa dorp “Royal Golf”, bepaald niet voor Mohammed met de pet, maar wij hebben er heerlijk rustig aan het stuwmeer gestaan. Verder maar weer. Onderweg komen we langs de filmstudio’s; hier worden veel Bijbelfilms opgenomen, nu een dooie boel. Omdat we besloten hebben om nu terug te gaan naar Agadir, even bij komen van al de belevenissen, nemen we de kortste weg. Da’s niet altijd de beste; op de kaart is het een rode weg, de N10, maar tot aan Tazenahkt is hij maar anderhalf spoor breed. Normaal gesproken komt er geen verkeer langs, maar nu is het net markt geweest en komen een heleboel marktkooplui met hun bestelwagens ons tegemoet. Die karren zijn zo overbeladen dat ze echt niet de berm in gaan. Het landschap is bizar; gitzwart, glimmend vulkanisch gesteente. Bets vindt het maar een eng landschap, maar het duurt ook weer niet al te lang. Toen we vanmorgen gingen afrekenen, heeft de chef ons het hele hotel laten zien. Wat een prachtige oosterse stijl: heel gezellige kamers, het restaurant maar ook de “grotwoningen”. In een heuvel heeft men 50 kamers uitgehakt, heerlijk koel was het daar! Het is een gigantisch complex: www.ksarkaissar.com. En voor campers geweldig, zelfs een wasplaats! De chef vertelde dat vaak in november/december sneeuw valt; wat zal dat prachtig zijn als de Hoge Atlas, die hier pal achter ligt, met sneeuw is bedekt. Enkele bergentoppen zijn hier hoger dan 4000m. maar voorlopig ziet het hier niet naar sneeuwen uit! Toen we door Tazenahkt kwamen, ging net de moskee uit, oppassen geblazen want de gelovigen liepen alle kanten op. Een eindje verder was de Iman nog niet zover; in de moskee was geen plaats meer zodat de gelovigen buiten stonden. Allemaal zo dicht mogelijk bij de moskee op de stoep, zeker wel honderd, in keurige rijen. In Taliouine stoppen we, het is vier uur. Een campinkje in het centrum, dat is ook de enige verdienste van dit verwaarloosde ding, zetten we de Rubber Tramp neer. Als we het dorp inlopen, komen we aan de praat met twee meiden van 14 jaar. Ze vertelden ons dat zij ’s middags en de jongere kinderen ’s morgens naar school gaan. In het centrum weer de bekende kleine winkeltjes; bij de slagers kun je ook een levend schaap krijgen, het beest lag vastgebonden voor de deur. De poelier heeft naast zijn bedoening een aantal kippenhokken, wel groter dan onze oven, met levende kippen. Welke zal het zijn? Roept u maar. Het vleesmenu bestaat dus uit schaap, geit of kip. Geen varkens! Dat is een onrein beest en wordt hier dus niet gegeten. Op een terras drinken we, Bets als enige vrouw, een milkshake van verse appel en banaan. De overige klanten zijn aan de thee of water. Geen alcohol in het openbaar! Terug bij de camper genieten we van een heerlijke zwoele zomeravond. We merken dat we weer dichter bij de kust zitten. In het oosten zijn de avonden veel kouder; de koudste nacht was aan het einde van de Thodra kloof, 5 graden! Taliouine staat bekend om de verbouw van saffraan, het duurste specerij ter wereld, volgens Lonely Planet kost dat spul 30Dh per gram, en dan moet je nog goed oppassen met het afwegen!
zaterdag 14 november 2009
Vandaag naar Agadir gereden. Prima weg zodat we de 220 km vlot konden overbruggen. Landschap ga ik maar niet beschrijven, maar het was de moeite waard. Vlak na het vliegveld is een grote supermarkt, de Metro, waar we wat vlees e.d. inkopen. Echt goedkoop is Marokko trouwens niet, vooral vlees en alcoholische dranken zijn flink aan de prijs. Groenten en fruit liggen op Nederlands niveau. Op de camping, Atlantic Parc is nog plaats genoeg, maar toch veel voller dan toen we hier drie weken geleden waren. In die drie weken hebben we bijna 3000 km gereden, wel hele mooie kilometers. We staan vooraan bij de ingang en hopen zo mee te liften op het draadloos netwerk, maar tot op heden heb ik nog geen verbinding. Jammer, maar wie weet komt dat nog. De vorige keer ging dat uitstekend. Ik moet eerst maar eens naar het cijbercafé hiero.
zondag 15 november 2009
Camping Atlantic Parc: we zijn nu aan het overwinteren, nou ja, een paar weken dan. Een overwinteraar maakt ’s morgens eerst de boel aan de kant (de vrouw) en haalt brood (de man). Ontbijten, ochtend wandeling langs het strand, sapje drinken op het terras, of koffie. Op het terras pal aan het strand ontmoeten we Jack en Marianne. Het wordt een gezellig gesprek; na 15 jaar Marokko weten zij wel wat te vertellen! Als we terug lopen, zie ik de rode gasbussen staan. Wat kost een complete bus? 120 Dh, heeft die vent in Tafraout me toch weer bedonderd voor 30 Dh en ik heb hem nog 20 gegeven voor het halen, tja zo heb je weer wat geleerd en leren kost geld, ha ha! Een vulling kost 42 Dh, nog geen €4,-. In Nederland betaal je minstens €15,-. Vanmorgen de gasfles gewogen, er zit nog 4 kg in ,maar we koken en koelen op gas. Stroom hebben we van de zon in voldoende mate dankzij de 2 zonnepanelen. Nog even het weerbericht om 12.00 uur Maroc time: in de schaduw 28 gr., wolkeloos en windstil. De avonden zijn heerlijk; je kunt tot laat buiten zitten.

Zondag 8 nov. 09 De Blauwe Bron van Meski
Gisteren een rustig dagje gehad, via Skype wat gebeld; geweldige uitvinding. In het restaurantje had ik plotseling Jan V voor de camera; kon hem gelijk de Sahara laten zien! We hadden een geweldige plek op dit campinkje Sahara. De voorkant van onze Rubber Tramp stond 5m van de hoge zandduinen af! Heerlijk om daar met je blote poten naar boven te klimmen. De stoelen boven op het duin gezet en genoten van de ondergaande zon. Wat een kleuren op die duinen, schuitterend! Veel toeristen gaan met de dromo’s de woestijn is, slapen daar in een tent en komen de volgende dag terug. Wij hebben genoten van het vanuit de verte aankomen van de karavaan, sommige met 20 dromo’s achter elkaar. Minder leuk dat er ook met vierwiel drives, quads en motoren wordt rond geracet. Haalt de romantiek van de Sahara behoorlijk naar beneden.
Vanmorgen afgerekend: 120Dh, voor 2 nachten, incl stroom, zwembad, douches (niet gebuikt), en dat voor een plek in de Sahara! Enige nadeel: de vliegen! Je loopt de gehele dag te meppen, ’s avonds geen probleem. Gisteravond buiten pannenkoeken gebakken; onder de heldere sterrenhemel, glaasje wijn erbij, what a live!
In Rissani en omgeving wordt de koning verwacht; overal vlaggen en spandoeken. Auto’s rijden versierd rond. In Rissani staat het mausoleum van een van de grootvaders van de koning. We wilden dit graf bezoeken, maar vanwege de schoonmaak voor het bezoek, was het gebouw gesloten. Een vriendelijk meneer deed voor ons de poort open zodat we toch naar binnen konden kijken: de bekende mozaïeken en ornamenten, maar mooi. De meneer raadde ons aan om de kashba, die tegenover het mausoleum ligt, te bezoeken. Het is de oudste kashba van Marokko, tegenwoordig wonen er in de steek gelaten vrouwen. Vroeger woonden hier de Arabieren, de Alaouiten, de Joden en de slaven in goede harmonie. De smalle gangen zijn overdekt zodat het er altijd koel en donker is. Betsy had een onverwachte ontmoeting, het was meer een botsing, met twee vrouwen. Die begonnen meteen aan haar kleding te voelen, dus zij aan de kleding van de vrouwen, lachen! We rijden vervolgens door het ZIZZ-dal, de rivier heeft zich een weg uitgegraven door een hoogvlakte. Als we boven op de hoogvlakte zijn, hebben we een prachtig uitzicht over het groene dal. Overal dadelpalmen, de oogst is in volle gang. De dadels liggen op verschillende plaatsen te drogen. Buiten het dal is het woestijn; niets groeit er. Toch leven de nomaden hier met hun kuddes geiten en schapen. Mooie plek voor de lunch. Vervolgens gaat het in flinke vaart, ja ja, de vijfde versnelling kan weer worden gebruikt, over de hoogvlakte, ong. 1000m hoog, naar Meski. Daar belanden we op de Camping Source Bleue de Meski. Mohammed ontvangt ons heel vriendelijk, leidt ons rond en nodigt ons uit voor de thee als we het er aan toe hebben. Het blijkt dat Mohammed niet de gedachte campingchef is, maar verkoper van het souvenirwinkeltje naast de ingang. Maar enfin, de thee, ook wel “Berberwisky” genoemd, smaakte goed en een tajine hadden we ook al willen hebben. Mohammed heeft hem voor ons geprepareerd, dus binnenkort maar eens gaan gebruiken.
Het campinkje is een droom, wel een natte, want er stroomt een beekje doorheen en er is een bron, la Source Bleu, bleu omdat hier vroeger de Blauwe mensen woonden, de Touaregs. Over het gehele terrein staan palmen, vanuit een wortel groeien 3-4 palmen, zodat overal schaduw is. Het is te warm om constant in de zon te zitten en die schijnt hier onafgebroken! We zijn nu een maand in Marokko, we hebben nog geen buitje gehad! De bron voorziet het zwembad van vers water, zo schoon dat er vissen in het zwembad zwemmen! In deze tijd van het jaar is het heel rustig, een groepje Engelsen, een Fransman, een Nederlander en wij, that’s all. Het voorjaar is vooral de tijd dat de toeristen komen. Kees en Deliah, Joke en Dick kennen ze wel, zijn frequente bezoekers van dit terrein, volgens Mohammed.
Maandag 9 nov. 09
Vanmorgen een wandeling door de ksar, het dorp, gemaakt. De oude kashba heeft men verlaten, is al behoorlijk vervallen. Het nieuwe dorp is wel op de traditionele manier gebouwd. Ik heb een bouwvakker nog even geholpen; hij deed te weinig kleistenen op de Camion de Maroc, de kruiwagen. Die kleistenen worden op dezelfde wijze gemaakt zoals vroeger in Drenthe de baggerturven; vloeiveld- stro erdoorheen trappen- inklinken- stenen steken- kiepen- drogen. Met kleispecie worden ze aan elkaar geplakt. Wat vinden deze mensen het leuk als je interesse in hun werken toont. Opvallend dat in het dorp bijna alleen afstammelingen van de zwarte slaven wonen. Vandaag 2x de tajine gebruikt; de 1e keer om een omelet te bakken, de 2e keer een complete maaltijd. En het smaakte prima!! Het ding past precies op ons brandertje, dus we hoeven niet binnen te koken, dat scheelt weer met de warmte binnen. Warmte: in de zon is het te warm, in de schaduw word je te koud, dus wat heen en weer huppen. De nachten zijn behoorlijk fris, zo’n 10 gr. maar we zitten dan ook op ruim 1000m hoogte.

Donderdag 5 nov. 09
Ouarzazate- Tazzarine
We kijken nog een keer achterom naar de Kasbahs! Wat prachtig; geen wonder dat hier heel wat films zijn opgenomen, o.a. Sodom en Gomorrha van Orson Wells. Heel wat Bijbelfilms worden in deze buurt opgenomen, figuranten genoeg; je hoeft ze niet om te kleden! Mozes zou door op de rotsen te slaan, een bron te voorschijn toveren; wij hebben het hier ook geprobeerd! Het enige wat er gebeurde was dat Betsy de stenen om de oren vlogen, geen spoor van water. Achter OUARZAZATE rijden we door een soort maanlandschap; niets groeit er. Af en toe een kleine oase waar nog wat groen te zien is, maar verder alleen steen. Het is een enorm gelaagd landschap; aan de ronde keien die in de grondlagen vastzitten kun je zien dat deze bergen vroeger deel uitmaakten van een rivierbodem. Het is heel erg imposant! Als we halverwege een kleine pas zijn, hoogste punt 1660m, staat een oude auto aan de kant van de weg en een van de twee mannen probeert ons te laten stoppen; heeft zgn. pech. Maar we kennen de truc: als je stopt, vraagt een van de mannen of hij mee mag rijden naar het dichts bijgelegen dorp om hulp te halen. Doe je dat, dan word je als dank uitgenodigd bij de familie voor een kopje thee en vervolgens zit je in een tapijtzaakje waar je bijna niet meer zonder tapijt uitkomt! De jongens krijgen 25% provisie. In totaal turven we 4 “pechgevallen”. Als we over de pas zijn, komen we in de Draa vallei; een prachtig groen lint tussen donker rode en gele bergen. Wat een contrasten! Opvallend is dat we onderweg steeds meer zwarte mensen zien; afstammelingen van de slaven die hier tot in de 18e eeuw van uit de Soedan en Malie naar toe werden gesleept. In een dorpje onder weg is het marktdag. Oppassen geblazen; het wemelt er van de Berbertaxi’s. iemand heeft blijkbaar een levend schaap gekocht, want hij heeft het schaap dwars voor zich op zijn ezeltje gelegd. Even buiten de stad zien we een plek waar de AAA (Allahs Anonieme Alcohilisten) hun hangplek hebben; allemaal scherven van bier- en drankflessen. In TAZZARINE vinden we een schattig campinkje; het is of dat we in een oase staan. Onder de palmbomen, het restaurant is bedekt met palmbladen en op verschillende plekken staan kleine bedoeïenententjes die je kunt huren. Veel campers kunnen er niet staan, met 2 campers is het al voor de helft gevuld. Een Française, die hier net is aangekomen, roept ons toe dat dit Marokko het mooiste land ter wereld is! We zijn nog niet overal geweest, maar een mooi land is het zeker! Vandaag geen TV ontvangst, we staan teveel tussen de palmen om iets te kunnen ontvangen.
Vrijdag 6 nov. 09
Tazzarine- Hassi Bedi: vandaag een tocht langs de rand van de Sahara. Het eerste stuk heeft veel landschap, maar wat moet je ermee? Het lijkt wel geasfalteerd! Zo zwart, totaal leeg, geen enkele begroeiing. Is dat mooi? In ieder geval erg indrukwekkend. Na ALNIF wordt het landschap interessanter; bergachtig en met prachtige plooiingen. Hier drukt de Afrikaschol tegen de Europaschol. Af en toe zie je nomaden met hun kudde zwarte geiten. Via een bord: Attention ensablement, worden we gewaarschuwd voor het gevaar van zandverstuivingen. De Sahara strekt zijn begerige klauwen uit naar het noorden. Op ver schillende plaatsen wordt een soort helmgras aangeplant om het verstuiven van het zand tegen te gaan. Een wonderlijke ervaring: zo rijd je door een gortdroog, pikzwart landschap en opeens een groene oase. Hier is water, dus er groeit wat. We zien zelfs aardappelen in de bloei staan. We zien fossielenzoekers, maar ook schooltjes staan. Ondanks dat de Marokkaanse regering geen cent in kas heeft, probeert ze wel de nomadenjeugd naar school te krijgen en op die manier het analfabetisme te bestrijden. Over de koning gesproken; die komt vandaag of morgen hier in deze streek op bezoek, dus: massa’s vlaggen en spandoeken. Vlak voor de rivieroase TAFIFALT, met zijn 600 dorpen en 500.000 mensen, zien we een kudde dromedarissen bij een meertje. Yes, onze eerste echte in het wild lopende dromedarissen, prachtig. In het plaatsje N’KOB willen we de kasbahs, 45 stuks, gaan bekijken, maar als we het dorp binnenrijden, gaat net de school uit. Dan is er van rustig rondkijken geen sprake meer, dus maar door, jammer. In RISSANI is o.a. nog een praalgraf van een van de voorvaderen van de huidige koning te zien, maar we willen nu eerst naar de echte zandwoestijn, dus rijden we richting MERZOUGA. Daar zien we zoveel dromedarissen rondlopen, dat we niet meer stoppen, behalve als ze vlak voor ons de straat oversteken. Vlak voor MERZOUGA gaat een asfalt weg links naar HASSI BEDI. Daar moeten we naar toe om op de camping SAHARA te komen. Dit adres hebben we gekregen van een Duits stel op de vorige camping. We staan nu geparkeerd op 5 meter van de zandduinen. Van hieruit worden tochten door de woestijn op een dromo georganiseerd. Vanmiddag vertrokken 20 jongelui op een dromo; ze overnachten dan in de woestijn en komen de volgende dag terug. Leuk gezicht, maar voor ons hoeft dat geschommel niet. De zonsondergang hebben we bekeken vanaf een duin! Schitterend gezicht zo de kleuren te zien veranderen. Douchen doen we maar weer in de camper; die douches op de campings, daar moet je heen en weer springen om nat te worden. En zou gauw het donker wordt, is het warme water op. De grootste hitte is nu ook wel voorbij; overdag 25 gr, ’s nacht 15 graden. Niet verkeerd voor 6 november, toch!

donderdag 29 oktober 2009
Vandaag onze laatste dag in Tafraout, dit heerlijke stadje in die overweldigende natuur. Vanmorgen weer een einde gefietst, de Châpeau de Napoleon bekeken en bij terugkomst een drankje gedronken op een terrasje. Wat zou hier een tappilsje lekker smaken, maar ja, dat hebben ze niet. Het is weer een hele warme dag, ruim 30 gr. in de schaduw. Dus maar kalmpjes aan!
Vrijdag 30 oktober 2009
Om 9 uur zitten we al te ontbijten op 1500m hoogte met een geweldig uitzicht. Vroeg opstaan, naar de plaatselijke Plus, een mini uitgave, maar er is van alles te koop en maar weer op pad, de neus achterna. Het doel voor vandaag is Taroudannt. Maar voor we daar zijn, rijden we eerst een van de mooiste wegen van Marokko! Het is alsof we door de Grand Canyon rijden, wat een natuurpracht. Iedere keer verbazen we ons over het feit dat deze omgeving zoveel lijkt op het westen van de USA. Maar hier wonen overal mensen, vriendelijke mensen die ons hartelijk toezwaaien; waar vind je dat nog? En bijna geen verkeer, ook een zaligheid. Overal de lemen huizen, wel vaak totaal vervallen en onbewoond. Mensen hebben deze "natuurhuizen" verruild voor lelijke betonklossen, met een vies roze kleurtje, jammer. Vanuit het niets duikt een stuwmeertje op; pas nieuw want de palmboom steekt nog met zijn kruin boven het water uit. De kruin is wel bruin, ipv groen zoals op de foto van onze reisgids. Wel mooi bewaard gebleven is de Agadir van Tizourgane. Een agadir is een soort kasteel waar vroeger belangrijke documenten en zaaigoed werd bewaard. Ook konden de boeren daar naar toe vluchten in geval van nood. Na een kleine 200 km doemt de stadsmuur van Taroudannt voor ons op. De gehele stad is nog omgeven, 7,5 km, door muren en torens. Bij het hotel Palais Salam vinden we een prima bewaakte CP, 20 Dh voor de bewaker die ons vriendelijk begroet. Hij zal vannacht over ons waken! Het is nog vroeg in de middag en behoorlijk heet, 30+. Willen wel een rondwandeling maken, maar komen niet verder dan de tuin en het terras van Palais Salam. Hier is het heerlijk, een zelfs vochtige warmte, waar bananen bomen groeien. We wanen ons in Thailand! Na een sapje zoeken we in het tegenover gelegen park de schaduw van de palmen op. Leesboek erbij, prima! Tegen vijven gaan we een toertje op de fiets door de stad maken; weer de heerlijke chaos van winkeltjes en kraampjes en heel veel fietsers! Niet alleen kinderen, maar zelfs moeders met kinderen achterop! Zoveel fietsers hebben we nog niet gezien. Vanaf een terrasje bekijken we deze chaos. Aan het begin van de avond gaan de lampen aan, zelfs een soort kerstverlichting, ook in het park. De tijd voor de jeugd! Dat kon wel eens een onrustige nacht worden. Echt niet! Om 10 uur was het doodstil, maar nog te warm om in de camper P&W te kijken. Een goed alternatief, BVN zendt alles een uur later uit, of je kijkt naar de herhaling. Als we eindelijk in bed liggen, zien we een bijna volle maan en een stuk verlichte stadsmuur door hat dakluik, geweldig! Camperen=genieten!!
zaterdag 31 oktober 2009
Vandaag gaan we een moeilijke, volgens het boekje, pas in de Hoge Atlas rijden. De Tiz n’Test. Dit gebergte kent een tiental bergen die boven de vierduizend meter uitkomen! Richting Marrakech. Dus vroeg op pad. Als we bij restaurant "La Belle Vue" aankomen, hebben we de grootste pashoogte, 2100m al bijna bereikt. De pas was niet echt moeilijk, maar smal en slecht wegdek. Geen hairpins en bijna geen tegenliggers. Dan wordt het schuifelen, maar er is altijd wel een plekje te vinden om elkaar te passeren. Hier willen we vandaag en vannacht blijven. Als Bets vraagt of dat ok is, vindt de baas het helemaal prima omdat we er ook nog een menuutje willen nemen. We staan met de snuit van de Hymer bijna op het terras. Als menu nemen we een salade met omelet, plus een fles water. De omelet is klaargemaakt in een kleine tajine. Als toetje krijgen we pp een appel, 2 mandarijnen en een trosje druiven. Kosten: 150 Dh, €13,50, en niet pp! De mandarijnen worden in het Souse dal, waar we doorheen zijn gekomen, verbouwd. Vroeger zag je bij ons in de winkels ook sinaasappelen uit Maroc in de winkels, maar sinds het Spaanse Andalusië, met EEG geld, is vol gezet met sinaasappelbomen, komen de Marokkaanse appeltjes van oranje het land niet meer in. Zo zie je maar weer hoe landbouwpolitiek en ontwikkelingsbeleid elkaar tegen werken! Veel mensen laten zich door een gids in een 4x4 auto rondrijden. Dit is wel het domein voor die bakken; soms verlang ik er weer naar, naar die ouwe, maar niet trouwe, Discovery! ’s Avonds wordt de tajine bij ons in de camper afgeleverd, leuke ervaring. Vannacht gaan de dekbedden weer over; het koud hier in de nacht, 15 gr. en volle maan!
Zondag 1 november 2009
De etappe gaat naar Marrakesh, een flink stuk door de Hoge Atlas. Smal, slecht wegdek, maar geen moeilijke bochten, bijna nergens vangrails. Hier moet je dus niet rijden als het flink heeft geregend, want de bergen zijn er brokkelig, "een brekhaftig spul"! Onderweg zien we bij een verlaten restaurant nog een prachtige CP, misschien een volgende keer. Een goede 100km voor Marrakesh bezoeken we een ruïne van een moskee uit 1200. Wordt aan gewerkt om deze prachtig gelegen moskee weer op te knappen. Het dicht bij gelegen plaatsje TIN MAL was de machtbasis van de dynastie der Almohaden. De moskee is nu een museum en daarom mogen wij ongelovigen, tegen betaling, het gebouw van binnen bekijken. In het plaatsje Asni gaat rechts een weg omhoog naar de Jebel Toubkal, de hoogste berg van de Atlas, 4167m hoog. Daar is ook het wintersportgebied van Marokko. We zien al een beetje sneeuw liggen. Op 28 km voor Marrakesh eten we in een prachtig restaurant, Le Jardin des Roses, een heerlijke salade en drinken wat. Effe bijkomen van de vermoeiende rit. Dit restaurant heeft een zwembad en een prachtige tuin; naast de tennisbaan voldoende parkeerterrein voor groepen, iets voor Vagebond. Via een prachtige allee van palmen, dubbelbaans, rijden we Marrakesh in. Achter de Koutoubia Moskee is een prachtige, bewaakte parkeerplaats. Daar moeten we naar toe; maar het is zondag en dan gaat iedereen naar de stad, dus druk!!!! Een regelrechte chaos, geen verkeerslichten die ook maar iets regelen, geen agenten. Rij maar raak, maar raak mij a.u.b. niet! Maar we komen waar we willen zijn, dank zij "Truus" . Wat een plek: op enkele minuten lopen van het beroemde Jaama el Fna-plein, bewaakt door een nachtwacht die nu herkenbaar in aan zijn gele pet met opschrift: Fietsen in Amsterdam. Tegen vijven gaan we op pad; eerst het genoemde plein, dan de souq. Eten doen we op het plein in een kraam. Wat een mensen, maar wat een sfeer als het donker wordt, geweldig! Terug bij de camper, stoelen naar buiten en genieten van de heerlijke avond. Wat een weer!
maandag 2 november 2009
Tegen vijf uur worden we gewekt door de Imam van de Kouttoubia moskee; hij zingt niet mooi,maar verschrikkelijk hard! Mohammed zal de grootste wel zijn, maar zijn dienaren wel de grootste herrieschoppers! Maar enfin, het hoort erbij hier. Vanmorgen dus vroeg op pad, nee niet zo vroeg! Met de fiets naar de Tombeaux Saadiens, de graven van de Saadiens, het Bahaia Palais, Joodse kerkhof,Medersa Ben Youssouf en Marokkaanse museum. Om overal te komen moet je door de oude wijken, waar je het echte Marokkaanse leven ziet. Hier geen zeurende verkopers, maar gewone, vriendelijke mensen, die niet gewend zijn aan toeristen en het leuk vinden dat zij ook eens bekeken worden. Op het kerkhof spreken we een oude Joodse dame. Zij vertelt ons dat het geen enkel probleem is voor joden om tussen de moslims te wonen. De meeste joden zijn naar Israel verhuisd, maar Marokko kende al eeuwen een joodse bevolkingsgroep die, evenals de moslims, ook uit Spanje gegooid (1492) werden toen de christenen het weer voor het zeggen kregen. De joodse buurt, de Mellah wordt nu bewoond door de moslims. De Medersa Ben Youssouf was een theologische hogeschool daterend van 1600. Het is een prachtig voorbeeld van islamitische kunst; in de hal hangt een foto van Willem en Maxima. Het museum Marrakesh is een mooi gebouw, de inhoud stelt niet veel voor. Maar op dit moment is er een expositie van Chayan Koï, voor ons een onbekende kunstenaar. Prachtige collages en de "vakantieboeken" waren echt kunstwerken, prachtig.
Na dit alles, hadden we wel even behoefte aan onze CP, met bijbehorende stoelen en schaduw.
Dinsdag 3 nov. 09 Marakesh-Ouarzazate
Hoe moet je het onbeschrijflijke beschrijven? Want eigenlijk is het niet te beschrijven wat we vandaag allemaal gezien hebben! We zijn gewoon moe van alle indrukken die we onderweg hebben opgedaan, zoveel moois. Wat een land, wat een landschap, schitterend! Ik begin maar gewoon bij het begin van de dag: het was bewolkt! Eerst maar zien dat we de stad uitkomen, maar dat gaat vrij simpel, hoewel het al flink druk is en de Marokkanen ware meesters zijn in het niet opvolgen van de regels. Bij een benzinepomp tanken we 80L water voor een fooi, 10Dh, bij de Metro, een groothandel, doen we boodschappen. Op luxe producten zoals Frico kaas, zit 20% BTW! Op brood, 0%. De zuivelafdeling is zo gekoeld, dat er jassen hangen bij de ingang. Alles is er te koop. En dan gaat de reis, ruim 200km naar OUARZAZATE in de zuidelijke Atlas. Al snel zijn we in de bergen,en breekt de zon weer door, maar op het nog vlakke gedeelte komen we weer veel "Berber-Taxis", ezels tegen. Het is echt een andere wereld! Langs de weg in de bergen worden overal bergkristallen, vaak knalrood gekleurd. Het blijkt dat die kleur uit een potje komt, ha ha! Maar de kleuren van het landschap komen niet uit een potje, maar zijn zo mooi! We hebben zelden zoveel verschillende kleuren in een landschap gezien; het is alsof je door de Grand Canyon rijdt, grandioos! Als er maar water is, is er begroeiing. Wat een werk hebben deze mensen gehad om overal terrasjes aan te leggen en daar op ingenieuze wijze irrigatiekanaaltjes naar toe te leiden, maar het werkt. Overal worden appels, groenten en dadels verbouwd, in drie etages. De Arabieren hebben tijdens hun bezetting van Spanje daar ook kanalen aangelegd; het heeft tot in de 20ste eeuw geduurd voordat de Spaanse landbouw weer enigszins op dat oude niveau was. Om de dorpen te zien, moet je de camper aan de kant zetten; de dorpen zijn gemaakt van gestampte klei en die klei heeft de kleur van de omgeving zodat de dorpen moeilijk zijn te onderscheiden. De klei wordt gemengd met stro, tussen mallen gestampt en steeds verder omhoog getrokken. Zo zijn complete kastelen gebouwd, de Kasbahs. Deze dorpen harmoniseren op een schitterende manier met het landschap. Vlak voor OUARZAZATE, 20 km, slaan we links af en rijden naar AIT BENHADDOU, een Berberdorp dat op de UNESCO lijst staat. Het dorp bestaat uit zes kasbahs die in elkaar gegroeid zijn. Voor vandaag genoeg indrukken; we bekijken het dorp nu alleen van een afstand, maar wat mooi! Alsof zandkunstenaars aan het werk zijn geweest! Maar nu naar de camping!
woensdag 4 november 2009
Ait Benhaddou. Na een heerlijke stille nacht, je zou bijna zeggen heilige nacht met al die ezelrijders, gaan we vroeg op pad naar de Kasbahs. In het riviertje heeft men stenen gelegd, zodat de oversteek bij weinig water, wat meestal het geval is, geen probleem op levert. Een viertal jochies zien ons aan komen en "mama" wordt keurig bij de hand genomen en over de stapstenen geleid. Pp een Dirham, jochies ook weer blij. Via trappen komen we door en boven de kasbahs uit; wat je allemaal uit klei kunt maken. Boven op de top zitten we in de schaduw, het is nog steeds prachtig weer, te genieten van het landschap: een akkertje van 10x10m wordt door een grote trekker geploegd, een ezeldrijver drijft zijn vier ezels, beladen met mest, naar een akkertje, in de verte zien we de Rubber Tramp op de camping staan. Wat een rust hier! Alleen in het rivierdal is het groen, daarbuiten een gortdroog land waar niets, maar dan ook niets groeit. Allah laat er alleen stenen groeien en wel in grote getale. Langzaam dalen we weer tussen de kleihuizen af, via de rivierbedding lopen we terug naar de camping. Zo omzeilen we de souvenirhandelaren, hoewel die helemaal niet zo opdringerig zijn. Tot nu toe ook geen last van vervelende kids gehad. Hopelijk blijft dat zo. Het is nu 14.00 uur Marokkaanse tijd, 1 uur vroeger dan Ned tijd, en de thermometer geeft 28,5 gr aan. De koelkast maakt overuren. Ga nu zo naar het internetlokaal om deze berichten te verzenden en om contacten te leggen, als het lukt. Contacten lukt; soms. Fotos naar webalbum lukt niet